Liyofilize Nedir?

Liyofilizasyon; ürünlerin dondurularak kurutma işlemidir. Genel olarak ürünlerin, temel özelliklerini kaybetmeden, dehidrasyonu (su kaybı) için kullanılmaktadır. Prensipte; Ürünün tamamıyla dondurulması ve vakum atmosferi altında, oluşan buz kristallerinin süblimleştirilmesi işlemidir. Düşük sıcaklıklarda gerçekleşen bir uygulama olduğu için, ürünün moleküler ve fiziksel yapısına zarar vermeden dehidrasyonu (su kaybı) sağlayan bir kurutma tekniğidir.

Liyofilizasyon işlemi, Liyofilizatör / Freeze Dryer adı verilen cihazlarda gerçekleştirilir. Değerli ve termal hassasiyeti yüksek ürünlerde tercih edilen bir yöntemdir.

Liyofilizasyon işlemi 3 ana aşamada gerçekleştirilmektedir;

-Ürünün Dondurulması: Ürünün uygun ön hazırlık işlemlerinden geçtikten sonra çok düşük sıcaklıklarda tamamıyla dondurulması (yaklaşık -90°C), kristal forma geçirilmesi işlemidir.

-Süblimasyon (Birincil Kurutma) : Donmuş olan üründe süblimasyonun gerçekleşmesi için gerekli enerjinin oluşturulması ve süblimasyonun gerçekleştirilmesi. Su i-içeriğinin %90-95 uzaklaştırıldığı aşamadır.

-Desorpsiyon (İkincil Kurutma): Birincil kurutmada uzaklaştırılamayan ve maddeye bağlı olan suyun uzaklaştırılması işlemidir.

-Liyofilizasyonun avantajları nelerdir? Arı ürünlerinde nasıl kullanılır?

Liyofilizasyon işleminin özellikle arı ürünleri üzerinde bir çok avantajı vardır. Bunlardan en önemlisi yaş polen, arı sütü, apilarnil gibi soğuk zincir olarak saklanması ve gönderiminin yapılması gereken arı ürünleri için soğuk zincir zorunluluğunu kaldırmasıdır. Özellikle arı sütü ve apilarnil normal bir günde dış ortamda bırakıldığında birkaç saat dahi geçmeden bozulmaktadır. Ancak liyofilize edilmesi durumunda içeriğindeki su miktarları çok düşük seviyelere ineceği ve toz haline geleceği için hem saklama kolaylığı hem de uzak illere kargo ile gönderim imkanı sağlar. Bunun yanında arı sütü ve apilarnil ürünlerinde sıvı haliyle üretilemeyecek formlarda (örn. kapsül) liyofilize yaptıktan ve toz haline getirdikten sonra üretilebilirler.