Hem doğaya, hem de insanlara oldukça faydalı canlılar olan arılar, yaşamları boyunca kendilerinin ve yavrularının beslenmesi, kovanlarının korunması gibi amaçlarla birbirinden değerli ürünler üretmekteler. Bu yazımızda, doğanın bizlere bir armağanı olarak kabul edilebilecek besleyici ve sağlıklı arı ürünlerini kısaca anlatacağız.
Bal, arıların çiçeklerden topladığı nektarı kendi enzimleri ile karıştırarak ürettikleri doğal bir üründür. Ham bal ise, balın arıdan alındığı halidir. Yani pastörize ya da filtre edilmemiş halidir. Pastörizasyon yani yüksek sıcaklık uygulamak ham balın içerisinde doğal olarak bulunan vitamin, enzim, fenolik maddelerin ve flavonoidlerin azalmasına neden olur. Filtrasyon işlemi ise balda doğal olarak bulunan polenlerin azalmasına neden olur. Ham bal bu işlemlere tabii tutulmadığı için besin değeri tüm doğallığı ile korunmaktadır. Özetle ham bal, balın arıdan haliyle ve doğallığı korunarak satışa sunulan baldır. Bu nedenle içerik olarak diğer ballardan daha zengindir.
Ham Bal çeşitlerimizi incelemek için tıklayınız.
Propolis, arıların bitkilerin yaprak, tomurcuk ve saplarından topladığı çok miktarda flavonoid ve fenolik madde içeren reçinemsi bir arı ürünüdür. Arılar propolisi kovandaki çatlakları kapatmak, yavru çıkan petek gözlerini ve kovan içini dezenfekte etmek amacıyla kullanırlar. Propolis, genel olarak %45-50 reçine, %30 mum, %10 esansiyel ve aromatik yağlar, %5 polen ve %5 diğer organik maddelerden oluşmaktadır. Bu zengin içeriği sayesinde antioksidan (oksit giderici), antibakteriyel (bakteri karşıtı), antifungal (mantar karşıtı), antiviral (virüs karşıtı), bağışıklık sistemi güçlendirici ve antikanserojen özellikler göstermektedir.
Propolis çeşitlerimizi incelemek için tıklayınız.
Arı sütü, 6-12 günlük genç işçi arıların bal ve polen tüketerek yutak üstü salgı bezlerinden salgılamış oldukları değerli bir arı ürünüdür. Bu ürünü ana arı ve genç larvaları beslemek için salgılarlar. Arı sütünün biyolojik değeri çok yüksektir ve apiterapide (arı ürünleriyle tedavide) oldukça önemlidir. İşçi arıların ömrü 1-1,5 ayken sadece arı sütüyle beslenen ana arı 5-7 yıl yaşamını sürdürebilir. Aynı zamanda her gün kendi ağırlığının 2 katından fazla yumurta üretip koloninin devamlılığını sağlar. Koloniyi sevk ve idare etmesindeki farklılığın sebebi arı sütüdür. Çünkü ana arı ömrü boyunca sadece arı sütüyle beslenir.
Arı Sütü çeşitlerimizi incelemek için tıklayınız.
Polen, bitkilerin üreme organlarının başında bulunan erkek üreme hücreleridir. Polenin proteince zengin, yağ oranı düşük, mineral ve vitamin zengindir. Günlük 15 gram polen insan vücudu için gerekli minimum amino asit ihtiyacını karşıladığı bilinmektedir.
Esas maddesi polen olan arı ekmeğinin oluşumu ise fermantasyona dayanmaktadır. Arılar topladıkları polenleri ağız salgılarının içine karıştırıp petek gözlerinin 3/4’üne depolar ve sıkıştırıp 1/4’lik kısmına bal koyarlar. Böylece polen kitlesi oksijenden korunmuş olur. Laktik asit fermantasyonu gerçekleşmesiyle arı ekmeği oluşur. Polen zerresinin etrafındaki zarlar parçalanıp, parçalanma esnasında faydalı bakteriler gelişmektedir. Bu yönüyle arı ekmeği probiyotik özellik göstermektedir. Bağırsak florasının düzenlenmesinin sağlayan yararlı bakteriler içermektedir. Normal polene göre 3 kat daha etkilidir. Arı ekmeği (perga); yaklaşık %3 laktik asit, %22 protein, %24-35 karbonhidrat, %2-3 lipid ve %3 mineral ve vitaminler (A, B1, B2, B3, B6, C, E, Biotin, Folik asit) içermektedir. Kimyasal içerik bölgenin bitki florasına ve toplanma zamanına göre değişmektedir. Özetle arı ekmeği; polenin dış zarının arının kendi enzimleriyle sindirilip bütün besin içeriğinin açığa çıkmış ve insanlar tarafından daha yüksek oranda sindirilebilir halidir.
Polen- Perga çeşitlerimizi incelemek için tıklayınız.
Apilarnil (arı larvası) 3-9 günlük arı larvaları kullanılarak elde edilen bir arı ürünüdür. Apilarnil; homojen, süte benzeyen, sarımsı gri renkte ve acımsı bir tada sahip bir üründür. Hızlı bozulduğu için soğuk zincir (-18 °C) korunarak iletimi sağlanmalı ve kullanılmalıdır. Liyofilizasyon işlemiyle ürünün nemi uzaklaştırılıp kuru, toz forma getirilerek uzun süre saklanabilmektedir. Apilarnil; amino asitler, karbonhidratlar, yağlar, polifenoller, çeşitli vitaminler ve çeşitli mineraller ile androjenik hormonlar içerir. Apilarnil yapısındaki polifenoller ve miktarlarıyla net bir bilgi bulunmamakla birlikte gram (+) bakteriler üzerinde antibakteriyel etkisi olduğu gösterilmiştir. Bu konuda daha fazla ve kapsamlı çalışmalar yapılması gerekmektedir.
Apilarnil çeşitlerimizi incelemek için tıklayınız.
Arı zehri; açık sarımtırak renkte, keskin kokuya ve acı bir tada sahip bir maddedir. Sıvı halde ancak havayla teması sonucu kristalize olur. Arı zehri, apiterapi (arı ürünleri ile tedavi) uygulamaları için çok değerlidir. Tıbbi tedavi amaçlı ve kozmetik sektöründe kullanımı mevcuttur. Arı zehrinin faydalı birçok özelliği olmasına rağmen toksik olabilen ve alerjenik bir maddedir. Bu nedenle güvenli kullanımı için toksikolojisinin, yan etkilerinin ve kimyasal yapısının iyi bilinmesi gerekmektedir. Antikanserojenik aktivitesi bulunmasıyla birlikte saç ve deri sağlığına iyi geldiğine dair çalışmalar olduğu ve iskelet-kas hastalıklarında da kullanıldığı bilinmektedir.
Bal mumu 2-3 haftalık genç işçi arıların son dört çift karın halkaları arasından çıkarken hava ile teması sonucu katılaşarak pulcuklar haline geçen, salgılandığı anda beyaz renkte olan ve daha sonra koyulaşan bir arı ürünüdür. Yapısında 50 aroma maddesi belirlenmiştir. Temel yapısında balın da yapısında bulunan glukoz, fruktoz ve sakkaroz bulunur. Arılar bal, polen depoladıkları ve yavruları yetiştirdikleri petek gözlerini örerler. Arılar 1 kg bal mumu üretmek için 10 kg bal tüketirler. Bal mumu genelde petek üretiminde (yapımında) ve kozmetik ve ilaç sektöründe, diş hekimliğinde, çeşitli krem ve merhemlerin üretiminde, bazı hap formunda ilaçların kaplamalarında, su geçirmez malzemelerde, mobilya ve zemin cilalamada kullanılmaktadır.